De Stichting Volkssterrenwacht Philippus Lansbergen is opgericht in 1967. Daarmee is onze sterrenwacht de oudste volkssterrenwacht van Nederland.
In de beginjaren van de sterrenwacht was deze (net als nu) gevestigd aan de Herengracht in Middelburg. In 1972 echter betrokken we het oude zusterhuis op het Noord Bolwerk. Dit gebouw moest van binnen volledig opgeknapt worden. Na jaren van schilderen en repareren werd het gebouw officieel geopend door Chriet Titulaer op 7 september 1974. Een hoogtepunt voor de sterrenwacht, die het aantal medewerkers in die periode flink zag groeien. Talloze waarneemacties werden opgezet en de cursussen sterrenkunde en de slijpcursussen werden goed bezocht.
Eind jaren ’70 bleek dat het voor de kersverse stichting financieel niet mogelijk was om het gebouw goed te onderhouden. Het gebouw verkeerde in een te slechte staat. De gemeente Middelburg bood aan om weer terug te gaan naar de Herengracht. Hier kregen we een aantal klaslokalen tot onze beschikking. Helaas vond de verhuizing plaats in een periode waarin veel medewerkers de middelbare school verlieten om buiten Zeeland te gaan studeren. Hierdoor kwam de sterrenwacht vrij plotseling in zwaar weer terecht. Het aantal medewerkers liep drastisch terug en nieuwe dienden zich (nog) niet aan. Het toenmalige bestuur moest roeien met de riemen die het had, en het is dan ook prijzenswaardig dat ondanks de vele tegenslagen in de jaren ’80 de diverse besturen wisten vol te houden.
Gelukkig kwam er een kentering. Het bestuur werd in de negentiger jaren van de vorige eeuw uitgebreid met een aantal leden die én nieuwe ideeën hadden, én tijd! Om de jeugd weer te interesseren voor de sterrenwacht werd een meerjarenplan uitgedacht. Dit plan hield in: het digitaliseren van de sterrenkunde. Met andere woorden: de computer moest zijn intrede doen in onze sterrenwacht. Om dit te kunnen bereiken moest er eerst geld op tafel komen.
Er werd veel tijd geïnvesteerd in het geven van lezingen en het opknappen van de klaslokalen. Nieuwe medewerkers meldden zich. Fondsen werden aangewend. De inkomsten stegen, waardoor het uiteindelijk mogelijk werd om een compleet nieuw observatorium in de tuin van de sterrenwacht te realiseren. Dit observatorium werd op 8 mei 1999 officieel geopend door de toekomstige Nederlandse astronaut André Kuipers. Het doel was bereikt. Er stond een prachtig observatorium, een mooie telescoop én een CCD camera (digitale camera). Het jaar van de opening was tevens het jaar van de totale Zonsverduistering in Europa. Honderden bezoekers bezochten de sterrenwacht. Zo vlak rond de zonsverduistering ging er geen dag voorbij of de sterrenwacht was wel in het (plaatselijke) nieuws. Kortom: De sterrenwacht bloeide als nooit tevoren! Vanwege lichthinder verhuisde ons observatorium naar Oostkapelle. Hier werd er een nieuwe telescoop in geplaatst op een volledig computergestuurde montering.
De sterrenwacht organiseert een groot aantal activiteiten per jaar, bestaande uit kijkavonden, lezingen, cursussen en symposia. Een absoluut hoogtepunt vormde het Astronautensymposium met als gastsprekers de ruimtevaarders Lodewijk van den Berg en André Kuipers, op 19 november 2005. Toen bezochten meer dan 600 bezoekers dit bijzondere evenement in de Nieuwe Kerk in Middelburg. In 2007 bestond de sterrenwacht 40 jaar en in in 2008 vierden we groots dat het 400 jaar geleden was dat de telescoop was uitgevonden in Middelburg. Meer dan 8000 mensen bezochten in dat jaar één of meerdere evenementen die wij organiseerden. Er was een wetenschappelijk congres, een populair-wetenschappelijk symposium en tal van andere bijeenkomsten en lezingen over de uitvinding van de telescoop door Hans Lipperhey. Diverse documentaires werden er gefilmd en het zette Middelburg en de sterrenwacht definitief op de wereldkaart.
Het aantal donateurs steeg in 10 jaar tijd van 60 naar 600! Het aantal actieve medewerkers steeg eveneens. De laatste jaren maakt onze sterrenwacht een bloeiperiode door. De vooruitzichten voor de toekomst zijn ook goed. De vele activiteiten die onze sterrenwacht ontplooit, zorgen ervoor dat ze volop in het nieuws is. De nieuwe jeugdcursussen die goed worden bezocht brengen jeugdige aspirant sterrenkundigen naar de sterrenwacht. Het fundament is nu beter dan ooit.
In het 2009, het International Jaar van de Sterrenkunde, konden we opnieuw flink investeren. Er verrees een compleet nieuw publieksobservatorium in de tuin van de sterrenwacht, voorzien van een grote koepel. Het observatorium in Oostkapelle, met de naam Argos, kreeg een nieuwe taak. Van daaruit maken we foto’s van deepsky-objecten, terwijl in Middelburg de nadruk ligt op educatie. De sterrenwacht is klaar voor de 21ste eeuw.
Eind 2017 heeft de sterrenwacht na een periode van bijna 40 jaar Herengracht nr. 52 verlaten omdat de eigenaar, de gemeente Middelburg, het pand van de voormalige Chr. Kweekschool wilde afstoten. Aan de Helm nr. 3, achter het oude Stadhuis van Middelburg, is na een grondige verbouwing een prachtige, sfeervolle nieuwe locatie betrokken. Dit dankzij de inzet van de gemeente Middelburg. Deze locatie was in gebruik door het University College Roosevelt. Enkele ruimtes blijven mede in gebruik door de UCR. Dit biedt uitstekende kansen voor verdere samenwerking tussen de UCR en de sterrenwacht. Onderdeel van de sterrenwacht op de nieuwe locatie is nu ook het Lipperhey Museum, over de historie van de optica en sterrenkunde.
Philippus Lansbergen kan trots zijn op de sterrenwacht die naar hem vernoemd is!